NIGERIA TA SA HANNU A YARJEJENIYAR CINIKI NA DALA BILYAN 150 BA YARDA DA KUNGIYAR MASU AUREN JINSI (LGBT) BA - Minista - A JANYE YARJEJENIYAR - Al'umma

NIGERIA TA SA HANNU A YARJEJENIYAR CINIKI NA DALA BILYAN 150 BA YARDA DA KUNGIYAR MASU AUREN JINSI (LGBT) BA - Minista

A JANYE YARJEJENIYAR - Al'umma

Daga Kabir Ahmed S/Kuka 

Ana ta cece-kuce da mahawarori masu zafi gami da sukar matakin da Najeriya ta dauka na yin mu'amulla da kungiyar masu auren jinsi akan sanya hannu bisa wata yarjejeniyar kudi ta Dalar Amurka bilyan 150. Akan haka ne, jaridar "Dailytrust" ta turanci ta bi diddikin wannan lamari, ga kuma abin da ta kalato:

 - Wasu malaman addini da masu rajin kare hakkin jama'a da kuma kungiyoyin farar hula a Najeriya sun fusata sakamakon matakin da gwamnatin tarayya ta dauka na sanya hannu kan yarjejeniyar Samoa mai cike da cece-kuce.

 An bayar da rahoton cewa yarjejeniyar tana da wasu sharuddan da ke tilasta wa kasashe masu tasowa da su goyi bayan Madigo, Luwadi, Auren Jinsi da kuma canza halitta (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender LGBT) don amincewa, a matsayin sharadin samun kudi da sauran tallafi daga kungiyar domin ci gaban al'ummomin. 

 Yarjejeniyar wadda aka sanya wa suna da tsibirin Samoa na Pacific, inda aka rattaba hannu kan yarjejeniyar a ranar 15 ga Nuwamba, 2023, sannu a hankali tana kara samun karbuwa, duk da adawar da kasashe da dama da ke mutunta kimar Musulunci da Kiristanci ke yi, baya ga fahimtar al'adunsu.

 Bayanai game da amincewa da yarjejeniyar da Najeriya ta yi ya zo wa al’umma a ranar Litinin 1 ga Yuli, 2024 lokacin da Ministan Kasafin Kudi da Tsare-Tsare Tattalin Arziki, Alhaji Abubakar Atiku Bagudu ya tabbatar da wannan ci gaban a wani liyafar da kungiyar Tarayyar Turai ta shirya a Abuja. Amma da aka tuntubi mai taimaka wa Bagudu kan harkokin yada labarai, Bolaji Adebiyi a jiya, ya ce takardun da gwamnatin tarayya ta sanya wa hannu, wadanda Ministan kasafin kudi ya yi nuni da su a lokacin tarbar da kungiyar EU ta yi, sun kasance masu tsauri don bunkasa tattalin arzikin Najeriya.

 Ya ce a cikin takardun babu inda aka yi maganar LGBT na auren jinsi ko daya ya kuma bayyana cewa ba daidai ba ne wani ya nuna cewa Najeriya ta amince da wadannan dabi’u. Ya dage kan cewa abin da Bagudu ya sanya wa hannu shi ne dangane da bangaren ciniki na dala biliyan 150.

 Yayin da aka tuntubi su don jin ko suna sane da cece-kucen da ake tafkawa a baya-bayan nan dangane da yarjejeniyar Samoa, Kamarudeen Ogundele, wanda shi ne kakakin babban lauyan gwamnatin tarayya kuma ministan shari’a, Lateef Olasunkanmi Fagbemi SAN, ya ce sai ya yi wasu bincike kafin ya ce uffan. Bai sake kiran wakilinmu ba don bayar da bayanin da aka nema har zuwa jiya da daddare.

 Jaridar ta "Daily Trust" ta ruwaito cewa, wani lauya mazaunin jihar Legas kuma shugaban kwamitin kare hakkin dan Adam da tsarin mulki na kungiyar lauyoyin Afirka (AfBA), Sonnie Ekwowusi, ya koka kan ci gaban da aka samu a ranar Laraba, a wata makala kan lamarin. Ya ce wannan ci gaban yana tada jijiyoyin wuya, duk da wasu tarurrukan da aka yi da wasu jami’an Najeriya, da kuma bayanan da aka aike musu. Ya nuna shakku kan hukuncin da jami’an Najeriya suka yanke a ci gaba da sanya hannu kan yarjejeniyar Samoa.

 "Yarjejeniyar Samoa, mai suna Tsibirin Pacific, Samoa, inda aka sanya hannu a ranar 15 ga Nuwamba, 2023 karkatarwa ce. Wasu Labaran Yarjejeniyar musamman masu lambobi na 2.5 da 29.5 sun halatta LGBT, canza halitta, zubar da ciki, cin zarafin matasa da lalata a kasashen Afirka. 

 Rattaba hannu kan yarjejeniyar da Najeriya ta yi ya zama barazana ga diyaucin Najeriya da Afirka. Hakan na kara zubar da dimokuradiyyar mu.” “Ba zan iya cewa ba Minista Atiku Bagudu ko kuma ba Jami’an Najeriya ko jami’an diflomasiyyar da suka rattaba hannu kan yarjejeniyar Samoa a madadinmu, sun fahimci shigo da yarjejeniyar zuwa diyaucin Najeriya, balle ma illar da yarjejeniyar ta haifar a Najeriya. Wannan ya bayyana dalilin da ya sa da yawa daga cikin hukumomin Afirka ciki har da AfBA sun yi Allah wadai da yarjejeniyar tare da yin kira ga kasashen Afirka da kar su sanya hannu kan yarjejeniyar da abubuwan da ke cikin su, ”in ji Ekwowusi. Ya ci gaba da tambayar, “Shin jami’an Najeriya da suka rattaba hannu kan yarjejeniyar Samoa ta cin zarafi suna wakiltar muradunsu ne ko kuwa na al’ummar Najeriya? Da ya ki sanya hannu a kan yarjejeniyar tun da farko, me ya sa Najeriya ta sauya ra’ayi ta ci gaba da sanya hannu kan yarjejeniyar?” Ya tuna cewa a ranar 15 ga Nuwamba, 2023, Najeriya, duk da rudanin EU, ta ki sanya hannu kan yarjejeniyar “mummuna”. Ya kuma ce baya ga Najeriya, akwai kasashe 34 na Afirka, Caribbean, da Pacific (ACP), da suka hada da Jamhuriyar Benin, Senegal, Laberiya, Botswana, Burundi, Jamaica, Mali, Rwanda, Tanzania, Uganda, Somalia, Namibia, Grenada. , Eritrea, Malawi, Guinea-Bissau, Madagascar, Antigua da Barbuda, Commonwealth na Bahamas, Jamhuriyar Tsakiyar Afirka, Jamhuriyar Cuba, Jamhuriyar Dominican, Equatorial Guinea, Masarautar Eswatini, Jamhuriyar Cooperative Guyana, da Jamhuriyar Maldives, Mauritania, Jamhuriyar Nauru, Jamhuriyar Palau, Saint Lucia, Jamhuriyar Saint Kitts da Nevis, Masarautar Tonga, Jamhuriyar Trinidad da Tobago, da Tuvalu, su ma sun ki sanya hannu kan yarjejeniyar LGBT. “A zahiri, a ranar 15 ga Nuwamba, 2023 mai ban tsoro, Najeriya ba kawai ta ki sanya hannu kan Yarjejeniyar LGBT ba, amma ta fito fili a Samoa a ranar sanya hannun. Cikin takaicin kin sanya hannu kan yarjejeniyar da wadannan kasashe 35 suka yi, kungiyar Tarayyar Turai ta fitar da wata babbar barazana mai dauke da kwanan watan 24 ga watan Nuwamba, 2023,” inji shi. Nan take aka janye daga yarjejeniyar LGBT. Ya kuma bukaci majalisar dokokin kasar da ta gayyaci jami’an Najeriya da suka sanya hannu kan yarjejeniyar domin bayyana dalilin yin hakan.  

BA ZATA TSAYA BA – NSCIA

 Lokacin da aka tuntube shi da daren Laraba, wani jami’in Majalisar Koli ta Harkokin Addinin Musulunci ta Najeriya (NSCIA), ya ce matsayar majalisar kan auren jinsi daya ko LGBT bai canza ba. Abubakar Akande, wanda shi ne Sakataren Gudanarwa na Majalisar, ya ce duk da cewa an gayyace su kuma sun halarci taron a watan Maris na wannan shekara, amma bai kamata su amince ko adawa da daftarin da aka raba musu ba. Ya ce takardar mai shafi 403. dauke da makala 104 aka bai wa Daraktan Shari'a na NSCIA, kuma cewa babu auren jinsi guda a cikin daftarin. “Mu (NSCIA) ba za mu yi maraba da irin wannan yarjejeniya ba. Matsayinmu yana nan tun zamanin gwamnatin tsohon shugaban kasa Goodluck Jonathan. Ba za mu yarda da abin da ya saba wa umarnin Mahaliccinmu, Allah, game da wannan al’amari ba, wanda kuma ke nuna rashin mutunta ‘yancin Nijeriya,” inji shi. 

Ameer, shugaban kwamitin mashawar na musulmin "Abuja Muslim Forum (AMF), Alhaji Abdulrazaq Ajani, ya ce kungiyoyin farar hula na Afirka (CSOs) da AMF sun gana da manyan jami’an gwamnati da mambobin majalisun dokokin kasar biyu a jiya, musamman shugabannin kwamitocin da abin ya shafa a majalisar wakilai, da kuma shugabancin gudanarwa na ‘yan majalisar. Ya ce sun yi watsi da matakin gaba daya. 

 MAJALISAR KASA BA SU DUBA YARJEJENIYAR SAMOA BA – Wakili Yusuf 

 Da aka tuntubi Shugaban Kwamitin Majalisar Wakilai kan Yarjejeniya a jiya, Sanata Rabi’u Yusuf, ya ce ba a gabatar da yarjejeniyar Samoa a gaban Majalisar ba domin tantancewa.

 "A iyakar sanina, babu abin da ya faru a Majalisar Dokoki ta kasa game da yarjejeniyar Samoa," in ji shi. 

 "ABIN KUNYA NE IDAN GASKIYA NE" Kungiyoyin CSO na Afirka da suke magana da jaridar. 

 A daren jiya Laraba, wata gamayyar kungiyoyin kare hakkin bil adama na Afirka ta bayyana cewa zai zama babban abin takaici ga Najeriya da ‘yan kasarta, idan har ta tabbata cewa an sanya hannu kan yarjejeniyar, kuma hakan yana da guba ga mutuncin ‘yan Najeriya. .Barista Richard Kakeeto, lauya dan kasar Kenya da ke aiki da kungiyar Kula da Iyali "Family Watch International", a yankin Afrika, ya shaida wa jaridar cewa Afrika ta dogara ga Najeriya ne lokacin da ta yanke shawarar kin sanya hannu kan yarjejeniyar Samoa, tun da farko.

 “Kasashen Afirka da yawa, mutanen da ke son ci gaba, sun yi fatan cewa Najeriya za ta ci gaba da kasancewa a cikin wannan yanayin na rashin sanya hannu kuma watakila ma ficewa daga yarjejeniyar Samoa gaba daya.

 “Duk da haka, mun samu labarin cewa a ranar 28 ga watan Yunin 2024, an ba Jakadan Najeriya a Brussels izinin yin aiki amma ba mu san wanda ya sanya hannu kan yarjejeniyar Samoa ba.

 “Saboda haka, Najeriya ta sadaukar da kanta ga tsarin kare hakkin bil’adama na kungiyar Tarayyar Turai wanda ya shafi kula da lafiyar jima’i da haifuwa da hakkoki, wata kalma ko lafazin da ake amfani da ita wajen magana kan zubar da ciki a kan bukatar, lalata da yaranmu. ta hanyar cikakkiyar ilimin jima'i, da kuma yaduwar ayyukan jima'i da haihuwa da kiwon lafiyar haihuwa, ciki har da sinadarin hormones don ci gaba da rayuwar ɗan kishili da ayyukan transgender.

 “Kalmar LGBTQ++ da ’yan Najeriya suka yi takara a yanzu ta kasance cikin dokar mu saboda Najeriya ta yanke shawarar sanya mata hannu. Don haka ya kamata ’yan Najeriya su ji haushin abin da ke faruwa. Kamata ya yi su kalubalanci ‘yan majalisarsu da masu tsara manufofinsu da su bayyana dalilin da ya sa suka zabi kulla wannan yarjejeniya mai hadari,” in ji Kakeeto. 

 A nata bangaren, Uwargida. Omoye Olaye, Ko’odineta kan harkokin yada labarai, Majalisar kula da harkokin kiwon lafiya ta duniya (WCH) da gidauniyar al’adun gargajiyar Afirka (FACH), ta ce dole ne gwamnatin tarayya ta janye yarjejeniyar.

 “Matsayinmu a fili yake. Duk wanda ya sanya hannu a madadin ‘yan Najeriya na bukatar afuwar ‘yan Najeriya. Amma muna bukatar fiye da uzuri. Muna bukatar mai girma shugaban kasa, Bola Ahmed Tinubu, ya soke wannan sa hannun.

 “Abin da ya kamata shi (Tinubu) ya yi shi ne ya nemi gafarar 'yan Najeriya da kyau kuma ya gaya musu cewa gaskiya ba mu sanya hannu ba. Muna janyewa daga yarjejeniyar ACP EU. Abin da muke rokon shugaban kasa ya yi kenan. Abin da za mu karba kenan. Duk abin da bai kai haka ba ba za a yarda da shi ba,” inji ta.  

AN YI KUSKUREN FASSARA JAWABIN MINISTA – Kakakin 

Da yake karin haske kan abin da ministan kasafin kudi ya ce, Adebiyi ya ce labarin Ekwowusi na yaudara ne.

 “Wannan labarin ba ya wakiltar abin da ke cikin yarjejeniyar Samoa da Najeriya ta sanya wa hannu. Shafukan 2.5 da 29.5 da aka ambata ba su ambaci haƙƙoƙin LGBT ba amma 29.5 sun ba da tabbacin samun damar yin jima'i da hayayyafa da aikin kiwon lafiya, gami da tsarin iyali, bayanai na ilimi, da haɗakar lafiyar haihuwa cikin ƙasa dabaru da sauran shirye-shirye", in ji shi.

 "Mataki na 2.5 ya bayyana cewa: "Al'umma za su ci gaba da inganta ra'ayin jinsi da kuma tabbatar da cewa an daidaita daidaiton jinsi a cikin dukkanin manufofi na kasa ganin yadda waɗannan labaran ke nuna kare hakkin LGBT. Da fatan za a lura cewa wannan yarjejeniya ce ta shawarwari tsakanin ƙasashen EU 27 da 79 OACPS, wanda ke ƙarƙashin dokokin gida. Dukkan kasashen EU 27 da 74 daga cikin 79 OACPS sun sanya hannu. Najeriya ce ta 73 da aka sanya hannu a ranar Juma'ar da ta gabata, 28 ga watan Yuni, a Brussels.

 “Bayan cece-kucen da aka yi a kan yarjejeniyar, ma’aikatar kasafin kudi da tsare-tsare ta tattalin arziki ta shirya taron masu ruwa da tsaki a watan Maris a Abuja, wanda ya kunshi kungiyoyi masu zaman kansu da kuma kungiyoyin addini, inda aka magance matsalolin.

 “A halin da ake ciki, liyafar EU da Ministan ya halarta ta kasance taron kasuwanci na Najeriya da EU karo na 9. An yi shi ne a Abuja (ba Enugu ba) a ranar 1 ga Yuli,” inji shi.

 TSOHON SHUGABAN KASA JONATHAN YA SANYA HANNU A DOKAR HANA LUWADI A 2014. 

 Jaridar ta ruwaito cewa, a watan Janairun 2014, tsohon shugaban kasa Jonathan ne ya sanya hannu kan wata doka da ta haramta alaka tsakanin jinsi guda, da kuma tauye matsin lamba daga kasashen yamma kan ‘yancin ‘yan luwadi da kuma janyo sukar Amurka. Dokar ta kunshi hukuncin daurin shekaru 14 a gidan yari, ta kuma haramta auren luwadi, da kasancewa cikin kungiyoyin kare hakkin ‘yan luwadi. Kungiyoyin addinai daban-daban a fadin Najeriya sun nanata yabonsu ga gwamnatocin da suka shude saboda ci gaba da kyamar da Najeriya ke yi ga al’amuran LGBT.